Dúas premisas rotundamente falsas que, con todo, foron calando como choiva fina na mentalidade dos cidadáns e cidadás aos que se afagaba co cortés tratamento comercial de clientes.
 
O menor custo da xestión privada dos servizos públicos en ningún caso se xustificou con informes solventes que servisen de motivación para os procesos de contratación. Pero os estudos “a posteriori”, realizados despois de que se consumase a mercantilización do público, viñeron desvelar a impostura.
 
Así, por exemplo, o informe do Tribunal de Contas de 28 de novembro de 2013 sobre a fiscalización do sector público local do  exercicio de 2011, conclúe que a xestión privada da limpeza viaria, do abastecemento de auga potable e da recollida de residuos sólidos ten un custo medio superior á xestión directa realizada con medios propios dos Concellos.
 
O servizo de limpeza viaria dos municipios ten un custo medio de 18,01 euros por habitante, 16,23 euros se o xestiona directamente o municipio e 27,83 euros –un  71% máis– se o servizo se presta por unha empresa a través dunha concesión ou concerto coa Administración; o servizo de abastecemento de auga potable ten un custo medio de 46,83 euros por habitante, 44,10 cando a xestión é directa e 53,67 se está privatizado; e o servizo de recollida de residuos sólidos urbanos ten un custo medio por habitante de 48,76 euros, 42,55 euros nos casos nos que se presta con persoal e medios de titularidade municipal e 53,90 nos municipios nos que se presta por empresas privadas.
 
Polo que se refire á deficiente calidade da xestión directa dos servizos públicos, utilizada como coartada privatizadora, case sempre foi xerada adrede polos xestores políticos, reducindo as plantillas de persoal mediante a conxelación das ofertas de emprego público e pechando a billa dos investimentos. No últimos catro anos asistimos a un caso dramático de degradación intencionada da sanidade pública, cuxo orzamento se reduciu en 10.000 millóns de euros entre os anos 2009 e 2013 (o 16,3 %), mentres crecían exponencialmente as listas de espera nos hospitais. Os datos aparecen nun  informe do Ministerio de Facenda, feito público a comezos do presente ano 2015, conforme ao cal o gasto sanitario das Administracións Públicas foi en 2013 de 63.006 millóns de euros, 9.933 menos que no ano 2009. En termos de PIB, 0,8 puntos porcentuais menos.
 
Os procesos de privatización dos servizos públicos encareceron o custo para as arcas públicas, empeorando a calidade de moitas prestacións e deteriorando as garantías xurídicas dos usuarios. Ademais, son un grave foco de corrupción e clientelismo laboral.
 
A privatización dos servizos municipais de abastecemento de auga, por pór un exemplo moi significativo, caeu en poder do duopolio formado por Agbar, controlada polo grupo francés Suez Environnement SA e o construtora FCC, cuxo accionista maioritario é o mexicano Carlos Slim, a primeira fortuna do mundo. FCC diversificou a súa oferta de prestacións de servizos públicos e, así, no concello de Oviedo é concesionaria, ademais da auga (baixo a marca comercial Aqualia), da limpeza, a recollida de lixos e do servizo do guindastre.
 
Agbar figura como o principal doante da fundación de Converxencia Democrática de Cataluña implicada nun proceso xudicial de corrupción a gran escala polo financiamento ilícito do partido a cambio de adxudicacións de obras públicas. E FCC aparece nos papeis de Bárcenas como doante de xenerosas sumas ilegalmente transferidas ao Partido Popular.
 
Unha das filiais do grupo Agbar, Aquagest, protagoniza a chamada “trama da auga”, unha tupida rede para a obtención de contratos por medio de subornos, tráfico de influencias, agasallos e viaxes a persoas con poder de decisión en numerosos Concellos de Galicia e de Asturias, que actualmente investiga a Audiencia Nacional.
 
Clientelismo laboral
Seguramente, unha das consecuencias máis graves da privatización masiva de servizos públicos, se non a peor, foi a perda do control público dos procesos de selección dos traballadores vinculados aos devanditos servizos.
 
Os Estados Democráticos de Dereito recoñeceron como un dereito fundamental de todos os cidadáns e cidadás o acceso aos postos do sector público en condicións de igualdade, seguindo procedementos nos que só se teña en conta o mérito e a capacidade dos aspirantes. O recoñecemento deste dereito fundamental distingue aos Estados modernos, non só do Antigo Réxime, onde os postos públicos obtíñanse por herdanza, comprábanse ou eran un privilexio estamental, senón tamén do Estado liberal decimonónico, no que o partido gobernante elexía aos seus propios empregados públicos, que cesaban en masa cando entraba a gobernar o partido alternante (sistema de botín).
 
Pero, ademais, o acceso aos postos públicos mediante procedementos libres que respecten os principios de igualdade, mérito e capacidade constitúe a principal garantía da actuación imparcial da Administración Pública e do sometemento da mesma ao interese xeral. Esta forma de acceso e a fixeza no emprego constitúen o baluarte que protexe aos traballadores públicos das presións internas do poder político e das externas do poder económico.
 
A privatización dos servizos públicos, na medida na que converte en privados tamén aos postos de traballo asociados ao servizo, recorta e restrinxe o dereito fundamental de acceso en condicións de igualdade aos postos do sector público e compromete gravemente as condicións para que se preste de maneira imparcial, pois desprotexe aos traballadores das principais garantías para iso: deber o posto exclusivamente ao seu propio mérito e a fixeza do emprego.
 
Xunto ás grandes concesións de servizos públicos, proliferou tamén a adxudicación de contratos de servizos a empresas ben relacionadas con conselleiros, alcaldes ou concelleiros, para a prestación de actividades ás Administracións Públicas, en moitos casos, superfluas, innecesarias ou ficticias. Unha das consecuencias máis graves desta rede clientelar é o acceso de traballadores destas empresas á condición de empregados públicos mediante o mecanismo fraudulento da cesión ilegal.
 
O Concello de Oviedo é un bo exemplo desta política clientelista de contratación. Nos últimos anos polo menos 70 traballadores accederon á condición de persoal laboral indefinido do Concello seguindo o mesmo proceso fraudulento: adxudicación dun contrato de servizos a unha empresa privada cuxos traballadores se instalan en oficinas municipais, quedando baixo o control e a dirección de funcionarios públicos do Concello, demandas ante os Xulgados do Social instando o recoñecemento da condición de persoal laboral indefinido do Concello, comparecencia no xuízo dos concelleiros e funcionarios que promoveron o contrato para testificar a favor do traballador e confirmar a cesión ilegal, e sentenza favorable a aquel.
 
O Xulgado de Instrución nº 3 de Oviedo admitiu a trámite no mes de decembro de 2014 unha querela presentada polo grupo municipal de Foro Asturias por cesión ilegal de traballadores da empresa Asac Comunicacións, imputando ao xefe de Gabinete do Alcalde, ao xefe do Servizo de Modernización do Concello e ao conselleiro delegado da empresa.
 
O clientelismo laboral non é só un privilexio para o traballador que entra na Administración pola porta falsa. Trátase, fundamentalmente, dun agravio comparativo para todos os cidadáns e cidadás que tiñan dereito a acceder a ese posto en igualdade de condicións..
 
A rexeneración democrática que hoxe esixe de forma maioritaria a cidadanía pasa inexcusablemente por pór fin á gran estafa das privatizacións dos servizos públicos esenciais, volvendo á xestión directa dos mesmos. Os partidos políticos que se comprometeron a liberar a política do control do poder económico teñen aquí a súa principal pedra de toque. O proceso non será fácil porque os capataces políticos do capital deixaron un terreo minado.
 
Haberá que elaborar, con paciencia e rigor, un programa de remunicipalizacións e tomar medidas que poden resultar incómodas, porque ninguén pode supor que gobernar para desmontar un réxime clientelar sexa unha tarefa fácil. Unha delas, entre as fundamentais, recuperar para o emprego público os postos de traballo agora privatizados, seleccionando aos traballadores (funcionarios e persoal laboral) a base de estritos principios de igualdade, mérito e capacidade, porque o proceso de recuperación do público, se se quere que sexa lexítimo, non pode admitir atallos.