O BOE recolle hoxe o informe de fiscalización á contratación do sector público estatal de 2012 realizado polo Tribunal de Contas. O documento recolle -unha vez mais- unha longa lista de incumprimentos da Lei de Contratos do Sector Público (LCSP) por parte de todos os ministerios e outras entidades públicas. A maioría ten que ver coa falta de información e xustificación das decisións tomadas, o que frea a transparencia, a competencia e a rendición de contas.
 
Dos 40.730 contratos adxudicados polo Estado en 2012, o Tribunal de Contas recibiu, para a súa fiscalización, 1.383 expedientes. Trátase daqueles contratos que superen certos limiares: máis de 600.000 euros en obras e concesións, máis de 450.000 en subministracións e máis de 150.000 en servizos. A pesar de que os contratos mais altos teñen unhas obrigacións de transparencia, concorrencia e igualdade maiores, as irregularidades detectadas son masivas. Nin un dos ministerios analizados sae limpo da análise. Pero o Tribunal de Contas non analizou os 1.383 expedientes remitidos, só 377 deles, un 27,3%, elixidos segundo diversos criterios, como a contía, o procedemento e outros valores moito menos definidos, como “o especial interese”.
 
Estas son algunhas das ilegalidades detectadas polo Tribunal de Contas:

• Falta de xustificación do uso do procedemento negociado, xa que en moitos casos non queda claro por que se opta por este sistema e non polo concurso aberto que, segundo a propia lei, debe ser o método ordinario de adxudicación. Na maioría de casos, continúa o informe, non se negocia “” cos empresarios participantes, simplemente avalíanse as súas ofertas, o que fai que este procedemento perda o seu sentido. Ademais, en ocasións úsase simplemente para darlle unha pátina legal a un acordo cun empresario: “En determinados supostos, as Entidades xustificaron a elección deste procedemento pola existencia dun acordo previo asinado coa empresa adxudicataria debido á complexidade técnica das prestacións para realizar, e aínda que puidese estar xustificada a elección do procedemento por razóns técnicas, a existencia dun acordo previo limita, polo menos, o acceso doutras empresas do sector á licitación.”
• Uso das características da empresa como criterios de adxudicación, o que limita a competencia e fai pensar en pregos redactados a medida. Ocorre cando se puntúa de forma elevada contar con certos traballadores, ter a sede nun lugar concreto… O informe destaca un contrato da Axencia Española de Protección de Datos (AEPD) que outorgaba un 15% da valoración ás empresas que realizasen un servizo similar nos anos anteriores, o que beneficiou á empresa que xa estaba contratada, que puido volver ser elixida. Outro caso paradigmático desta práctica, anulado polo Tribunal administrativo central de recursos contractuais tras un recurso, é o da repartición da publicidade institucional en prensa de Melilla, redactado a medida para que os tres principais xornais da cidade levasen a súa parte.
• Falta de precisión dos criterios de adxudicación, como cando se conceden puntos por melloras “” sen especificar que tipo de melloras serán avaliadas e en que proporción, o que dá pé á arbitrariedade na concesión. En demasiadas ocasións, as actas de adxudicación tampouco aclaran que se valorou para ofrecer, ao final, unha táboa de puntuación sen máis, isto é, non informan das razóns que lles levan a adxudicar a un empresario e non a outro.
• Incumprimento sistemático das obrigacións de igualdade entre homes e mulleres, que obrigan a ter en conta os plans neste sentido e a efectiva implantación dos mesmos das empresas para contratar.
• Límites ás rebaixas de prezo, o que se coñece como o ‘limiar de saciedade’: a partir de certo desconto no prezo, as rebaixas posteriores xa non dan puntos. Esta práctica frea que as empresas poidan ofrecer contratos máis baratos.
• Non se xustifica por que é necesario celebrar o contrato. En moitos casos, non hai informes de necesidade nin nos que se declara que os medios propios non son suficientes para facer fronte ás necesidades.
• Incumprimento das obrigacións de publicidade básicas. Por exemplo, a AEPD só publicou en Contratación do Estado uno dos 23 contratos celebrados durante ese ano. E o Programa de Termalismo de Maiores esqueceuse de publicar a formalización dun contrato no BOE. En moitas ocasións, o problema é que os pregos dalgúns negociados nin sequera aclaran cal é o obxecto do contrato.
• Tras a adxudicación, ¿que pasa? Na maioría de casos, nada. Unha das críticas mais repetidas no informe está dirixida ao escaso control á execución dos contratos. Non se nomea a un responsable do contrato para facer seguimento, aínda que estea establecido de forma clara nos pregos, non hai vixilancia de ningún tipo… Isto provoca excesos na facturación final e atrasos que, na maioría de casos, non provocan nin a resolución do contrato nin a aplicación das sancións previstas. En moitos casos, o organismo adxudicador non informa ao Tribunal sobre o que pasou tras a adxudicación: nin sequera dispoñen desa documentación.