Durante esta primeira visita, o equipo conformado por especialistas en dereito internacional dos dereitos humanos, dereito penal internacional e dereito penal comparado[1], tiveron reunións tanto coa familia da loitadora social, o Copinh[2], organizacións do movemento social e dereitos humanos hondureño e os equipos xurídicos das vítimas, como con membros do corpo diplomático, organismos multilaterais, representantes da cooperación internacional, a Atic[3] e a Conadeh[4].
 
O Gaipe realizará unha análise centrada na identificación dos patróns de acción e no modus operandi que deron lugar a estes crimes, e a outros  ataques a integrantes do Copinh e defensores de dereitos humanos. Un enfoque, aseguran, que é consecuente cos estándares internacionais para alcanzar unha investigación integral.
 
Berta Cáceres foi vítima dun mortal atentado o pasado 2 de marzo na Esperanza, Intibucá, no que quedou ferido o activista Gustavo Castro. Ata o momento, as investigacións da Atic levaron ao arresto de 5 persoas.
 
Comisión independente
Tanto a familia da dirixente indíxena como o Copinh instaron o goberno de Honduras a permitir que a Cidh[5] enviase ao país un grupo de investigación independente e imparcial, xa que consideran que as persoas detidas -tres delas relacionadas coas Forzas Armadas e a empresa construtora da represa Agua Zarca- serían pezas dunha engrenaxe máis complexa, onde os responsables intelectuais que planearon e financiaron o crime aínda non foron apresados.
 
Ante o silencio das autoridades, a familia, acompañada por organizacións nacionais e internacionais, viuse na obriga de solicitar apoio para que se constituíse un grupo asesor internacional de persoas expertas.
 
Nun comunicado, os familiares de Cáceres dixeron estar “satisfeitos e agradecidos” coa axuda e participación do Gaipe, “non soamente porque son profesionais cunha ampla experiencia en diversos campos como litixio xurídico, participación en casos de xenocidio e desaparicións forzadas entre outras, senón tamén que polo seu compromiso e sensibilidade humana serán unha extensión perfecta da representación xurídica liderada polo avogado Víctor Fernández, co obxectivo de buscar a verdade independentemente do que esta implique”, lese na nota.
 
Tamén o Copinh divulgou un comunicado onde saúda a conformación e posta en marcha do grupo asesor internacional, e dixo confiar en que “o esforzo de investigación do Gaipe brinde as verdades que se queren ocultar coa secretismo da investigación que leva o Ministerio Público, coas múltiples irregularidades e incoherencias de todo o proceso, así como coas omisións e profundas debilidades das acusacións en contra dos autores materiais detidos”.
 
Gaipe satisfeito
A pesar da renuencia mostrada polas autoridades para reunirse -varias institucións nin sequera contestaron a solicitude-, os membros do Grupo valoraron como positiva a súa primeira visita ao país.
 
Entre outros puntos, fixeron un chamado ao Ministerio Público para que garanta plenamente o acceso á xustiza das vítimas “eliminando o secretismo e facilitando o impulso probatorio tendente ao esclarecemento dos feitos e o establecemento das responsabilidades penais”, lese nun comunicado difundido en rolda de prensa o pasado 14 de novembro.
 
Así mesmo, consideraron que aínda “existe unha débeda por parte do Estado para determinar aos autores intelectuais que promoveron estes crimes”, á vez que expresaron a súa preocupación ante “a persistencia de ataques” en contra de defensores e defensoras de dereitos humanos. “Solicitamos ás autoridades garantan os dereitos á vida, a integridade e a liberdade, así como o libre exercicio das actividades en defensa dos dereitos humanos”, continúa o comunicado.
 
O Gaipe ratificou tamén a necesidade de soster reunións con autoridades do Estado durante a súa próxima visita, co “fin de coñecer as súas posturas en torno ao proceso de investigación, os seus avances e dificultades”, agregaron.
 
“O noso labor nunca vai ser un labor de obstrución, senón de cooperación coas autoridades, para que avancemos todos xuntos cara a un obxectivo fundamental que é o esclarecemento do crime cometido contra Berta Cáceres e a tentativa de homicidio contra Gustavo Castro. Isto significa loitar para a superación da impunidade. Imos insistir para ter maior acceso ás valoracións que teñen o Ministerio Público e outras autoridades co caso”, dixo Liliana Uribe, voceira do Gaipe.
 
“O noso obxectivo é avanzar no esclarecemento e identificar camiños que permitan avanzar cara a hipóteses claras ou liñas de investigación que potencien a investigación, e que lles sirvan ás organizacións sociais, aos equipos legais e ao propio Estado para lograr o pleno esclarecemento do crime”, agregou a experta en dereito penal internacional.
 
“Instamos as autoridades hondureñas a dar a benvida a un grupo desta categoría, que o que quere é colaborar no esclarecemento de feitos que non só conmocionaron a Honduras, senón ao mundo enteiro. Oxalá o entendan”, manifestou Berta Zúniga, filla de Berta Cáceres.
 
Espérase que o Grupo asesor internacional de persoas expertas regrese ao país a inicio do próximo ano para continuar coa súa labor investigadora.
 
Notas
[1] Liliana Uribe (Colombia), Miguel Ángel Urbina (Guatemala), Roxanna Altholz (Estados Unidos), Daniel R. Saxon (Holanda/Estados Unidos) e Jorge Molano (Colombia)
[2] Consejo Cívico de Organizaciones Populares e Indígenas de Honduras
[3] Agencia Técnica de Investigación Criminal
[4] Comisión Nacional dos Derechos Humanos de Honduras
[5] Comisión Interamericana de Derechos Humanos
 
Fonte: LINyM
 
Recollido de Kaoesenlared